گندم نان رقم چمران

گندم نان رقم چمران (Atilla-50 Y)

این رقم در سال 1376 طی شش سال آزمايش­ های به­ نژادي مؤسسه ­ی تحقيقات اصلاح و تهيه­ ی نهال بذر در پنج ايستگاه هم­اقليم گرم­ و­خشك كشور (داراب، اهواز، دزفول، زابل و خرم­آباد) با منشا مركز تحقيقات بين­ المللي گندم و ذرت(CIMMYT) معرفي شد. گندم چمران پس از بروز همه ­گيري زنگ زرد در گندم فلات و شكسته شدن مقاومت آن، با هدف جاي­گزيني با اين رقم براي كاشت در مناطق گرم­ و­خشك وارد چرخه­ ی تكثير بذر شد؛ اما به­ دليل دارا بودن طيف سازگاري وسيع اقليمي، در بیش­تر مناطق گندم­كاري مناطق گرم تا معتدل کشور توسعه يافت به گونه ­اي كه در اغلب سال­ ها بيش­ترين سطح زير كشت گندم كشور را به خود اختصاص داد. متاسفانه مقاومت اين رقم در سال­هاي اخير نسبت به زنگ زرد شكسته شده است و در جمله ارقام حساس محسوب مي­شود. لذا در مناطقي كه شرايط محيطي براي ظهور و گسترش زنگ زرد فراهم است، مي بايست از ارقام مقاوم و متحمل به اين بيماري استفاده كرد.

بعضی از وي‍ژگي­هاي گیاهی و زراعی گندم نان رقم چمران:

عمل­کرد دانه­ ی چمران در زراعت آبی

     گندم چمران جزو ارقام پر عمل­كرد گندم نان بوده و در شرايطي كه مديريت مزرعه به­ طور كامل مطلوب باشد؛ به­گونه اي كه عمليات تهيه­ ی بستر بذر به دقت انجام شود و نياز­هاي زراعي گياه شامل رعايت تاريخ كاشت، تامين نياز آبي، نياز كودي، كنترل علف­ هاي هرز و آفت­ها و بيماري­ هاي گياهي به موقع و متناسب با نياز گياه تامين شود، در خاك­هاي حاصل خيز داراي توانایی توليد حدود ده تن در هكتار است. عمل­كرد گندم چمران در شرايط رایج کشاورزان منطقه ­ی گرم و خشك با مديريت متوسط، حدود 5 تا 6 تن در هكتار و در منطقه­ ی معتدل حدود 6 تا 7 تن در هكتار است. در شرايط وجود تنش خشكي و رعايت نکردن توصيه­ هاي فني، بسته به نوع مديريت مزرعه؛ گياه دچار كاهش عمل­كرد كم تا بسيار زياد خواهد شد.

تاريخ كاشت

     گندم چمران جزو رقم­های زود­رس و نسبت به ارقام دير­رس در طيف وسيع­تري از تاريخ­ها قابل كاشت است. دامنه­ ی تاريخ كاشت بهينه­ ی چمران (محدوده­اي از تاريخ­های كاشت است كه در شرايط يك­سان نسبت به بقيه­ی تاريخ­های كاشت بيش­ترين عمل­كرد را دارد) در مناطق معتدل نيمه­ ی اول آبان­ماه، مناطق نيمه ­گرم اول آذر­ماه و مناطق گرم تا 10 آذر­ماه است. به ازاي هر روز دیر­کرد در دامنه­ ی تاريخ كاشت مطلوب؛ عمل­كرد دانه بين نيم تا يك­ و ­نيم درصد در روز كاهش مي­يابد. دامنه­ی تاريخ كاشت مجاز گندم چمران (محدوده­اي از تاريخ­ه اي كاشت است كه براي توليد اقتصادي قابل توصيه است)؛ در مناطق معتدل از نيمه­ ی اول آبان­ماه تا آخر آبان­ماه، در مناطق نيمه­ گرم از اول آذر­ماه تا نيمه­ی دوم آذر­ماه و در مناطق گرم از 10 آذر­ماه تا آخر آذر­ماه است.

آبياري

     با توجه به میانگین آمار بلند­مدت بارندگی، برای پرهیز از کاهش عمل­کرد دانه که ناشی از تنش خشکی و کم­ آبی است بهره­ برداران باید سطح زیر کشت گندم خود را متناسب با منابع آبی قابل دست­رس در­نظر بگیرند. به ­طور معمول یکی از مرحله­ های حساس گندم نسبت به خشکی، دوره­ ی دانه­ بندی است که با گرم شدن هوا و کاهش منابع آبی در روز­های نخستین تا روز­های میانی بهار –بسته به نوع اقلیم- با آن رو­به­ رو می ­شود. اگر سطح زير كشت گندم در حدي انتخاب شود كه دور آبياري در دو آب آخر (شيري­ شدن و خميري­ شدن دانه) در خاك ­هاي عميق كه داراي ظرفيت نگه­داري رطوبت زياد هستند، 12 روز يك­بار، در خاك­هاي متوسط 10 روز يك­بار و در خاك­هاي سبك 8 روز يك­بار باشد، گياه از نظر نياز آبي با محدوديت رو­به­ رو نخواهد شد. به دليل اين­كه گندم چمران تا اندازه ­ای به خوابيدگي بوته حساس است با توجه به اطلاعات هواشناسي روزانه، در روز­هاي باد­خيز از آبياري مزرعه در زمان دانه­ بندي می ­بایست پرهیز كرد. گندم چمران به ­دليل زود­رسي داراي ویژگی فرار از خشكي است، اما تاخير زياد در كاشت موجب باد زدگي گياه مي­ شود.