لكه سپتوريايي برگ گندم (Septoria leaf blotch )
نام علمي شكل جنسي قارچ عامل بيماري كه از قارچ هاي آسكوميست است و به ندرت در طبيعت تشكيل مي شود، Mycosphaerella graminicola است. در مزارع به طور عمده شکل غيرجنسي قارچ، عامل بيماري كه از گروه قارچ هاي ناقص است پديدار مي شود و با نام علمي Septoria tritici خوانده مي شود.
علامت هاي بيماري
علامت هاي اوليه ي بيماري نخست به صورت لكه هاي رنگ پريده يا زرد رنگ (كلروتيك) بدون شكل خاص يا نامنظم كه در سطح زيرين برگ هاي پاييني به خصوص آنهايي كه نزديك به سطح خاك هستند پديدار مي شوند. در صورت مناسب بودن شرايط محيطي، لكه ها توسعه پيدا كرده و به صورت اشكال بي قاعده ديده مي شوند. در مرحله ي بعد لكه ها بزرگتر شده و به حالت سوخته و به رنگ زرد و سرانجام به رنگ قهوه اي درمي آيند. در صورت فراهم بودن شرايط مناسب، لكه ها روي برگ هاي بالاتر هم پديدار مي شوند. با پيشرفت بيماري و گذشت زمان لكه ها نكروزه و خشك مي شوند. افزون بر ظهور لكه هاي قهوهاي رنگ روي سطح برگ، تشكيل اندام هاي باروري قارچ (پيكنيدها) كه به صورت نقاط ريز و سياه رنگ در متن لكه ها ديده مي شوند، كمك شاياني در تشخيص صحيح بيماري و ارزيابي ها مي كند. در آلودگي هاي متوسط تا شديد تراكم پيكنيدها روي لكه ها افزايش مي يابد.
تعيين درجه ي آلودگي و واكنش ارقام و لاين هاي گندم به اين بيماري همانند بيماري سفيدك پودري براساس روش دو رقمي 99-00 ارايه شده توسط ايال و هم كاران (Eyal et al., 1987) است.
يادداشت برداري از اين بيماري از مرحله ي ظهور برگ پرچم تا مراحل خميري نرم تا متوسط و يا تا زماني كه گياه گندم كمينه داراي چهار برگ سبز است در دو تا سه نوبت به فاصله ي 7 تا 10 روز انجام مي شود.
علامت هاي بيماري لكه سپتوريايي روي سطح برگ گندم
علامت هاي شديد بيماري لكه سپتوريايي برگ گندم در مزرعه
(عكس برگرفته از Prescott et al., 1986)
علامت هاي پيشرفته بيماري لكه ی سپتوريايي و حضور پيكنيدها
روي سطح برگ گندم(عكس برگرفته از Murray et al., 1998 )
درجه هاي مختلف شدت آلودگي گندم(درصد اشغال شده از سطح برگ) توسط
لكه سپتوريايي برگ گندم (عكس برگرفته از Stubbs et al., 1986)