فسفر

فسفر از عناصر پر مصرف و ضروري است كه به صورت معدني و آلي در گياه وجود دارد. فسفر به صورت آنيونهايHPO₄^2- , H₂PO^4-  توسط ريشه جذب مي‌شود که جذب فرم اول در گیاه ده برتبر فرم دوم می باشد.. فسفر براي رشد مناسب گیاه مورد نياز است. به دليل عدم گستردگي ريشه، مقدار فسفر قابل جذب اوليه خاك و همچنين مقدار كود فسفاتي مصرفي بسيار مهم مي‌باشد. فسفر در درون گياه متحرك بوده و از بافتهاي پيرتر به سرعت به سمت بافتهاي جوانتر و فعال حركت مي‌كند. ذخيره كافي فسفر در خاك، گیاه را قادر مي‌سازد تا يك سيستم ريشه‌اي قوي و سالم در مراحل ابتداي رشد تشكيل دهد. وجود انشعاب زياد ريشه و توسعه ريشه‌هاي ثانويه سبب افزايش سطح تماس بيشتر ريشه با خاك مي‌شود. اين سطح ريشه گسترده به گياه فرصت مي‌دهد تا بتواند مواد غذايي و رطوبت را از حجم بيشتر و عمق زيادتري از خاك به دست آورد.

نقش فسفر در گیاه

فسفر يكي از عناصر اصلي مورد نياز گیاه است. اين عنصر در تمام فرايندهاي بيوشيميايي، در تركيبات انرژي زا و در مكانيسمهاي انتقال انرژي دخالت دارد.فسفر با وجود اینکه به مقدار 30 تا 75 در صد آن جذب میگردد نقش مهمی در تغذیه ذرت را دارا می باشد . فسفر در ساختمان فسفولپیدها ، نوکلئوتیدها (DNA- RNA) ، لیزن و …. شرکت می کند. بعلاوه فسفر نقش ويژه‌اي به عنوان جزئي از پروتئين هسته سلول و غشاء سلولي ايفا مي‌كند. 

مصرف فسفر توسط ذرت

مصرف این عنصر بر اساس آزمون خاک می باشد. فسفر با وجود اینکه به مقدار 30 تا 75 در صد آن جذب میگردد نقش مهمی در تغذیه ذرت را دارا می باشد . فسفر در ساختمان فسفولپیدها ، نوکلئوتیدها ، لیزن و …. شرکت می کند.

مرحله بحرانی تغذیه ذرت با فسفر از زمان ظهور هفتمین برگ گل تاجی می باشد به نحوی که کمبود در این مرحله ، عملکرد را تا 40 در صد کاهش می دهد.

کمبود فسفر در مرحله ظهور گل تاجی ؛ تا تلقیح ؛ عملکرد را به 20 در صد و در مرحله تلقیح و تشکیل دانه ها فقط باعث 8 درصد کاهش عملکرد دانه خواهد گردید.

میزان فسفر مورد نیاز ذرت؛ بستگی به مقدار فسفر قابل دسترس گیاه در خاک دارد.

علائم کمبود فسفر در ذرت:

کمبود های علائم فسفر در ذرت معمولا منجر به کاهش رشد و کوتولگی گیاه میگردد و اگر کمبود فسفر شدید باشد، باعث به وجود آمدن عوارضی نظیر ارغوانی شدن سریع برگها در طی فصل رشد و همچنین قهوه ای شدن قسمت نوک برگ ها می شود.

در ضمن بلال های آنها نیز بد شکل و بی قواره  و ردیف های دانه در قسمت نوک بلال نامنظم می شود. عوارض ناشی از کمبود فسفر اغلب بوسیله سرما ، رطوبت و ناکافی بودن فسفر بصورت قابل جذب و غیر فعال در خاک های متراکم شدت می یابد و باعث صدمه به ریشه ها می شود.

كودهاي رايج حاوي فسفر و روش مصرف آنها

بر عكس ازت، تركيبات فسفاتي نسبتاً غير محلولند و بنابراين براحتي از پروفيل خاك شسته نمي‌شوند. به همين دليل، استفاده بي‌رويه كشاورزان از كودهاي فسفاته در سالهاي گذشته سبب شده كه غالب اراضي از نظر فسفر در سطح بالايي قرار داشته باشند كه مشكلاتي از نظر جذب عناصر كم مصرف بوجود مي‌آورند. بنابراين مي‌بايست مصرف اين كود بر اساس آزمون خاك و توصيه كودي انجام پذيرد تا درصورت تشخيص، كوددهي انجام گيرد. معروفترين كودهاي فسفر رايج عبارتند از:

ü      سوپر فسفات تريپل: اين كود حاوي 19 تا 23 در صد فسفر مي‌باشد كه تركيب آن بيشتر به صورت مونوكلسيم فسفات است.

ü      مونو آمونيوم فسفات: حاوي 21 تا 24 در صد فسفر و 13-11 در صد ازت مي‌باشد.

ü      دي آمونيوم فسفات: حاوي 18 تا 21 درصد فسفر و 20-23 درصد ازت مي‌باشد.