(Common bunt) سياهك پنهان معمولي گندم

عامل بيماري دو قارچ از قارچ هاي بازيديوميست به­ نام­ هاي Tilletia caries (مترادف T. tritici) و Tilletia laevis (مترادف T. foetida) است.

علامت­ هاي بيماري:

تا قبل از ظهور سنبله بين گياهان آلوده و سالم تفاوت محسوسي ديده نمي ­شود، فقط گياهان آلوده كمي كوتاه­ تر هستند. سنبلچه­ ها در سنبله­ ي آلوده كمي از هم جدا هستند. رنگ سنبله­ هاي آلوده ؛ سبز متمايل به آبي و كم­ كم با رسيدن گياه به قهوه­ اي مايل به خاكستري كم ­رنگ به نظر مي­ رسد.

در حقيقت رنگ سنبله­ هاي آلوده به ­طور تقريبي به رنگ سنبله ­هاي سالم است، ولي چون دانه­ ها داخل آن­ها سياه شده و پوشش ­ها نازك هستند سياهي دانه­ ها از روي پوشش­ ها ديده مي­ شود و دانه­ ها قهوه­ اي مايل به خاكستري كم ­رنگ به ­نظر مي ­رسند. سنبله ­هاي آلوده لاغرتر از سنبله­ هاي سالم هستند.

دانه­ هاي آلوده كوچك­تر از دانه­ هاي سالم هستند، كمي حالت كروي پيدا مي­ كنند، رنگ ظاهري آن­ها تيره به­ نظر مي­ رسد و بوي بد ماهي مانده را مي­ دهند. پوشش خارجي، روي دانه باقي مي­ ماند ولي با فشار انگشتان دست و يا در حين برداشت محصول اين پوشش پاره شده و توده­ هاي سياه رنگ (تليوسپورهاي) قارچ كه جاي محتويات بذر را اشغال كرده ­اند ازدانه بيرون مي­ ريزند. تليوسپورهاي خارج شده به سطح دانه­ هاي سالم مي­ چسبند و باعث سياه شدن سطح آن­ها مي ­شوند.

براي ارزيابي واكنش ارقام و لاين­ هاي گندم به سياهك پنهان نخست درصد سنبله­ هاي آلوده با شمارش تعداد سنبله­ هاي آلوده و سالم در كادرهايي به ابعاد 0.5 × 0.5 يا 1×1 متر مربع محاسبه مي­ شوند و سپس درجه­ ي آلودگي و واكنش آن­ها بر اساس روش پيش­نهادي

Mamluk and Van Slageren (1993) به شرح زيرتعيين مي­ شود:

  • مصون (0): بدون آلودگي
  • مقاوم (R): آلودگي كم­تر و مساوي 5 %
  • نيمه مقاوم (MR): آلودگي بيش­تر از 5 % و كم­تر و مساوي 10%
  • نيمه حساس (MS): آلودگي بيش­تر از 10% و كم­تر و مساوي 15%
  • حساس (S): آلودگي بيش از 15%

يادآوري: ارزيابي مقاومت يا حساسيت يك رقم گندم نسبت به سياهك پنهان فقط در شرايط آلوده ­سازي بذر يا خاك به صورت مصنوعي و يا در آلودگي طبيعي قابل قبول در خاك بايد انجام شود. در اين حالت، آلودگي رقم شاهد حساس بايد بيش­تر از 50 % باشد و تليوسپورهايي كه براي آلودگي مصنوعي از آن­ها استفاده مي­ شود بايد بالاي 70 % جوانه­ زني داشته باشند.

Common_bunt

سنبله­ هاي گندم مبتلا به سياهك پنهان معمولي

(عكس برگرفته ازMurray et al., 1998)

Common_bunt1

برش سنبلچه­ هاي گندم براي نشان دادن توده­ ي تليوسپورهاي سياهك پنهان معمولي

(عكس برگرفته از Murray et al., 1998)

دیدگاهتان را بنویسید