عامل بيماري هاي سفيدك پودري گندم و جو قارچ هايي از آسكوميست هستند كه در گندم به نام Blumeria graminis f.sp. tritici (قبلاً به نام Erysiphe graminis f.sp. tritici) و در جو به نام Blumeria graminis f.sp. hordei
( پيشتر به نام Erysiphe graminis f.sp. hordei ) خوانده مي شوند. شكل غيرجنسي (مرحله ي كنيديومي) آنها به نام Oidium monilioides مي باشد.
علامت هاي بيماري
علامت هاي بيماري به صورت پوشش سفيد مايل به خاكستري نخست به صورت لكه هاي پراكنده و سپس به صورت لكه هاي پيوسته روي اندام هاي هوايي گياه شامل برگ، ساقه و سنبله مي باشد، ولي توسعه ي بيماري، اغلب روي سطح بالايي برگ هاي پاييني گياه بيشتر است. پوشش ياد شده ي كلني هاي قارچ عامل بيماري هستند كه ريسه ها، كنيديوم ها و كنيديوفورها مي باشند و شكل غيرجنسي قارچ را تشكيل مي دهند. در اواخر رشد، روي اين پوشش اندام هاي كروي سياه رنگ به نام كلئيستوتسيوم (Cleistothecium) پديدار مي شود كه فرم جنسي قارچ هستند.
اين بيماري باعث ضعف تدريجي و كاهش رشد، خشك شدن بافت هاي آلوده، پر نشدن دانه ها و چروكي و لاغري بذرها و سرانجام كاهش عملكرد مي شود.
تعيين درجه ي آلودگي و واكنش ارقام و لاين هاي گندم و جو به سفيدك پودري براساس روش يك رقمي 9-0 ساري و پريسكات
(Saari and Prescott, 1975) كه توسط ايال و هم كاران (Eyal et al., 1987) به روش دو رقمي 99-00 تغيير يافته است صورت مي گيرد.
براي نمونه اگر براي يك رقم گندم دو عدد مربوط به ارتفاع نسبي بيماري و شدت بيماري 51 باشد آن وقت عدد 5 بيانگر واكنش نيمه حساس و عدد 1 بيانگر شدت ييماري به ميزان 10% براي آن رقم است كه برخلاف داشتن واكنش نيمه حساس ولي با توجه به پايين بودن شدت بيماري، ميزان خسارت كم خواهد بود. همچنين 89 يعني عدد مربوط به ارتفاع نسبي بيماري روي رقم مورد نظر گندم برابر با 8 و عدد مربوط به شدت بيماري برابر با 9 كه واكنش رقم حساس و شدت بيماري نيز90% است كه در اين ارتباط ميزان خسارت، بالا خواهد بود.
يادداشت برداري از واكنش ارقام و لاين هاي گندم و جو به سفيدك پودري در سه نوبت از مرحله ي ظهور برگ پرچم به بعد به فاصله ي 7 تا 10 روز صورت مي گيرد.
علامت هاي بيماري سفيدك پودري روي برگ پرچم و سنبله ي گندم(عكس برگرفته از Prescott et al., 1986)
شرح علامتها و تيپهاي آلودگي گندم و جو توسط بيماري سفيدك پودري:
تيپ آلودگي | عكس العمل گياه | شرح بيماري |
0 | مصون | بدون هيچ گونه آلودگي |
1 | بسيار مقاوم | بروز لكه هاي جدا و پراكنده به تعداد كم روي برگ هاي پاييني (برگ هاي اوليه) |
2 | مقاوم | بروز لكه هاي پراكنده روي برگ هاي دوم همراه با آلودگي برگ هاي اوليه با شدت كم |
3 | مقاوم | آلودگي معمولي تا متوسط يك سوم قسمت پايين گياه |
4 | نيمه مقاوم | آلودگي متوسط برگ هاي پايين با آلودگي پراكنده روي برگي هاي مياني گياه |
5 | نيمه حساس | آلودگي شديد برگ هاي پايين و آلودگي پراكنده روي برگ هاي مياني گياه |
6 | نيمه حساس | آلودگي شديد يك سوم پايين گياه و آلودگي متوسط برگ هاي مياني گياه و ظهور لكه هاي كوچك روي برگ هاي بالاتر از وسط گياه |
7 | حساس | آلودگي شديد روي برگ هاي پايين و مياني گياه تا برگ زير برگ پرچم |
8 | حساس | آلودگي شديد برگ هاي پايين و مياني گياه و آلودگي برگ پرچم |
9 | بسيار حساس | آلودگي شديد تمام برگه اي گياه حتی سنبله ها |
مقياس 9-0 ساري و پريسكات براي ارزيابي بيماري هاي برگي غلات كه بر اساس آن ارتفاع نسبي (پيشرفت) بيماري از پايين گياه به سمت سنبله نشان داده شده است Saari and Prescott,
درجه هاي مختلف شدت آلودگي برگ گندم و جو توسط سفيدك پودري
عكس برگرفته از Prescott et al., 1986