فوزاريوم سنبله ي گندم توسط قارچي از گروه قارچ هاي ناقص به نام Fusarium graminearum ايجاد مي شود كه مرحله ي غير جنسي قارچ را شامل مي شود و در آلودگي هاي مزرعه اي به طور عمده به شكل گفته شده قابل ديدن است. شكل جنسي عامل بيماري قارچي از قارچ هاي آسكوميست به نامGibberella zeae است كه در طبيعت روي بقاياي آلوده ي گندم يا ميزبان هاي گرامينه تشكيل مي شود.
علامتهاي بيماري
در صورت فراهم شدن شرايط مساعد حرارتي و رطوبتي (حرارت 30-25 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبي بالا) خوشه ها به طور مستقيم از طريق اسپورهاي هوازي آلوده مي شوند. علامت هاي بيماري به صورت سفيد شدن تمام يا قسمتي از گلچه هاي سنبله، ظهور اندام هاي قارچي (توده ي اسپوريا ميسليوم) به رنگ صورتي بين گلچه ها، لاغري و چروكيدگي بذرها، پوكي سنبلچه ها و سنبله و سرانجام كاهش كميت و كيفيت محصول است (كاهش مواد غذايي و آلوده شدن بذرها به توكسين هاي خطرناكي كه توسط قارچ عامل بيماري توليد مي شود).
شدت آلودگي سنبله ها را ميتوان بر اساس مقياس3-0 ايرتا و گيلكريست (Ireta and Gilchrist, 1994) به شرح زير مشخص كرد:
0- نبودن علامتهاي آلودگي روي سنبله
1- بيشينه 20 درصدسنبلچه هاي يك سنبله آلوده اند
2- بيشينه 40 درصد سنبلچه هاي يك سنبله آلوده اند
3- بيشينه 60 درصد سنبلچه هاي يك سنبله آلوده اند
با استفاده از فرمول هاي زيرمي توان درصد سنبله هاي آلوده (وقوع بيماري) و شاخص بيماري را مشخص كرد:
![]() ![]() |
![]() ![]() |
علامت هاي بيماري بلايت فوزاريومي سنبله ي گندم
( عكس برگرفته از Zilinsky, 1983)
دانه هاي لاغر و چروكيده ي گندم به دست آمده از سنبله هاي آلوده به بلايت فوزاريومي سنبله ي گندم (سمت راست) و دانه هاي سالم (سمت چپ)
(عكس برگرفته از Zilinsky, 1983)