تجارت ذرت:
تجارت اين محصول مهم واستراتژيك امروزه ارزش زيادي پيدا كرده است. اين مسئله به ويژه طي سال هاي اخير به دليل بحران هاي اقتصادي ، افزايش قيمت حامل هاي انرژي و جايگزيني بيواتانول توليد شده از ذرت به جاي سوخت هاي فسيلي از شدت بيشتري برخوردار شده است.
همچنين افزايش تقاضا براي پروتئين حيواني شامل گوشت قرمز ،سفيد ،تخم مرغ ولبنيات بويژه در جهان سوم وكشورهاي درحال توسعه يكي ديگر از دلايل افزايش تقاضا براي ذرت ميباشد.
يك علت ديگر براي افزايش نياز به ذرت كم شدن ميزان ذخايرآب هاي شيرين ومحدود شدن كشت اين محصول در مناطق خشك ونيمه خشك دنيا است كه ناچار به وارد كردن ذرت از كشورهاي داراي آب فراوان بوده ويابه عبارت ساده تر مجبور به وارد كردن آب از آن كشور ها ميباشند.در بين محصولات كشاورزي دانهي ذرت از نظر حجم مبادلات ( واردات – صادرات) مقام دوم پس از گندم و از نظر ارزش در مقام پنجم است(جدول4)
جدول 4- حجم وارزش داد و ستد جهاني ذرت در مقايسه با چند محصول مهم (2011)
نام محصول | حجم تبادل (تن) | ارزش ( هزار دلار) | قيمت هر تن (دلار) |
گندم | 147205956 | 51184264 | 348 |
ذرت | 108067148 | 36342489 | 336 |
سويا | 90813977 | 51403325 | 566 |
كنجاله ي سويا | 63593084 | 27458049 | 432 |
روغن پالم | 36589672 | 42034273 | 1149 |
محصولات فراوري شده | 13416474 | 49892030 | 3719 |
آمریکا و چین نقش کلیدی در بازار جهانی دارند. آمریکا به عنوان بزرگترین تولیدکننده ذرت، حدود 40 درصد تولید جهانی را در میانگین سه سال تجاری (11- 2010 تا 09- 2008) تأمین کرد. این کشور بزرگترین صادر کننده ذرت (میانگین 57.3 درصد در سه سال تجاری) و همچنین بزرگترین مصرفکننده ذرت (با مصرف 34 درصد ذرت تولیدی در میانگین سه سال تجاری) میباشد. در دوره فوق، چین دومین تولید کننده (با تولید 20% ذرت جهانی)، دومین مصرف کننده کلی(19%)، دومین مصرف کننده در تغذیه دام (22%)بود
ايالات متحده آمريكا،اتحاديه اروپا ، آرژانتين،برزيل،اوكراين و هند مهمترين كشورهاي صادر كننده و اتحاديه اروپا ،ژاپن،كره جنوبي و مصر عمده ترين كشور هاي وارد كننده ذرت هستند.(جداول 5 و 6) .
جدول 5- كشورهاي عمده ي صادركننده ذرت (2011)
نام كشور | ميزان صادرات (تن) | ارزش (هزار دلار) | ميانگين قيمت( تن.دلار) |
آمريكا | 45888272 | 13982404 | 305 |
اتحاديه اروپا | 16514187 | 6223781 | 377 |
آرژانتين | 15805601 | 4518823 | 286 |
برزيل | 9486914 | 2716354 | 286 |
اوكراين | 7806319 | 1982725 | 254 |
هند | 3952102 | 1086175 | 275 |
جدول 6- كشورهاي عمده ي واردكننده ذرت (2011)
نام كشور | ميزان واردات (تن) | ارزش (هزار دلار) | ميانكين قيمت(تن/دلار) |
اتحاديه اروپا | 20710185 | 7355633 | 355 |
ژاپن | 15284561 | 5347247 | 350 |
كره جنوبي | 7758658 | 2248200 | 290 |
مصر | 7047864 | 2179859 | 309 |
سطح برداشت جهانی ذرت در دوره تجاری 11- 2010 معادل 159.320 میلیون هکتار برآورد میشود، سطح برداشت جهانی ذرت از حدود 126.860- 126.108 میلیون هکتار در سالهای 88-1987 و 89-1988 به حدود 160.534 – 156.311 میلیون هکتار در سال 08-2007 با میانگین افزایش سالانه 1.535 میلیون هکتار افزایش یافته است. در طی دوره تجاری 88-1987 تا 11- 2010، ده کشور عمده از نظر کاشت ذرت، 72 درصد برداشت جهانی را تشکیل میدادند. در دوره تجاری 09-2008، پنج کشور عمده از نظر سطح برداشت شامل آمریکا (32.4 میلیون هکتار)، چین (30.4 میلیون هکتار) و هند (8.1 میلیون هکتار) میباشند.
میانگین عملکرد جهانی ذرت در سال تجاری 11-2010 حدود 5.24 تن در هکتار برآورد شده است. عملکرد جهانی ذرت از 3.18 تن در هکتار در سال تجاری 89-1988 به بیش از 5 تن در هکتار در سال 09- 2008 افزایش یافته است که میانگین افزایش سالانه آن 0.07 تن در هکتار بوده است.
از بین 10 کشور عمده تولید کننده ذرت در جهان، بالاترین عملکرد در طی 10 سال گذشته (02-2001 تا11-2010) با میانگین 9.41 تن در هکتار به آمریکا تعلق داشت که بطور میانگین در همین دوره افزایش سالانه داشته است. در طی همین دوره، عملکرد اتحادیه اروپا با افزایش سالیانه 0.08 تن در هکتار به 6.38 تن در هکتار بالغ گردیده است.
تولید ذرت در جهان در سال تجاری 11- 2010 معادل 835.033 میلیون تن برآورد گردیده است. تولید جهانی ذرت نیز از 400.413 میلیون تن در دوره 1988.89 به مقدار برآورد شده فوق در دوره 11-2010 رسیده است که افزایش معادل 16.002 میلیون تن سالیانه از 88-1987 را نشان میدهد.
ده کشور عمده تولید کننده ذرت، به طور میانگین، 85.4 درصد ذرت جهانی را در طی دوره 88 -1987 تا 11- 2010 تولید کردند. در دوره 09- 2008، هفت کشور عمده تولید کننده ذرت به طور میانگین، آمریکا با 326.6 میلیون تن با40% تولید جهانی، چین با 162.3 میلیون تن (20% تولید جهانی)، اتحادیه اروپا (58.4 میلیون تن)، برزیل با 51.8 میلیون تن، مکزیک با 32.2 میلیون تن، هند و آرژانتین هر دو با 19 میلیون تن میباشند.
صادرات ذرت در سال تجاری 11- 2010 حدود 88.525 میلیون تن برآورد گردیده است. صادرات جهانی ذرت از 59.128 میلیون تن در دوره 88-1987 به 98.614میلیون تن در سال 07-2006 رسیده است که با میانگین سالیانه 1.225 میلیون تن افزایش نشان میدهد.
در طی دوره 88-1987 تا 11-2010، ده کشور عمده حدود 95.6 درصد صادرات ذرت را به خود اختصاص دادهاند. در سال 09-2008، پنج کشور عمده صادر کننده، شامل آمریکا با 49.2 میلیون تن (57% صادرات جهانی ذرت)، آرژانتین با 11.8 میلیون تن (14% کل صادرات جهانی ذرت)، برزیل با 7.2 میلیون تن (8 درصد صادرات جهانی ذرت)، اوکراین با 5.2 میلیون تن و آفریقای جنوبی با 2.3 میلیون تن بودهاند.
واردات ذرت در سال تجاری 11- 2010 معادل 86.120 میلیون تن برآورد شده است. واردات ذرت از 57.323 میلیون تن در دوره 88-1987 به 98.489 میلیون تن در دوره 07-2006 با میانگین سالیانه 1.200میلیون تن افزایش یافته است.
ده کشور اصلی واردکننده ذرت، 67.3% واردات ذرت را در دوره 88-1987 تشکیل میدهند. پنج کشور عمده وارد کننده ذرت از سال تجاری 09-2008 به طور متوسط شامل ژاپن با 16.4میلیون تن (20% کل واردات جهانی ذرت)، مکزیک با 8.3 میلیون تن(10%کل)، کره جنوبی با 7.9 میلیون تن (9%کل)، مصر با 5.1 میلیون تن و تایوان با 4.6 میلیون تن میباشند. استفاده از ذرت جهت تغذیه دام و بقایای ذرت در سال تجاری11- 2010 حدود 496.838 میلیون تن برآورد گردیده است که از 306.797 میلیون تن در سال تجاری89- 1988 به 496.838 میلیون تن در سال تجاری 08-2007 با میانگین سالیانه 7.341 میلیون تن رسیده است. مصرف ذرت در تغذیه دام و بقایای ذرت در سال تجاری 88- 1987 معادل 56 درصد افزایش نشان میدهد.
از سال 09- 2008، دو کشور عمده مصرف کننده ذرت در تغذیه دام و بقایای ذرت، آمریکا با 134.9 میلیون تن (28% کل) و چین با 108.3 میلیون تن (22%کل) بودند. اتحادیه اروپا با 8.44 میلیون تن، برزیل با 39.8 میلیون تن، مکزیک با 15.6 میلیون تن و ژاپن با 11.8 میلیون تن، بعد از آمریکا و چین قرار دارند.
مقدار مصرف ذرت در سطح جهانی طی سال تجاری 11-2010 حدود 825.464 میلیون تن برآورد گردیده است. مصرف کل ذرت از 450.832 میلیون تن در سال تجاری 89-1987 حدود 15.830 میلیون تن بوده است. مصرف ذرت در سطح جهانی از 88-1987 معادل 81 درصد برآورد گردیده است. دو کشور اصلی مصرف کننده ذرت در سال تجاری 02-2001 از نظر میانگین، آمریکا با 276.1 میلیون تن (34 درصد کل مصرف ذرت) وچین با 155.3 میلیون تن (19درصد کل مصرف ذرت) میباشند.اتحادیه اروپا با 59.6 میلیون تن (7درصدکل)، برزیل با 46.8 میلیون تن، مکزیک با 31.7 میلیون تن، هند با 17 میلیون تن و ژاپن با 16.4 میلیون تن بزرگترین مصرف کنندگان ذرت بعد از آمریکا و چین میباشند.
تولید و مصرف جهانی ذرت در سال 2011 به ترتیب 874.864 میلیون تن بود. دو کشور آمریکا (به ترتیب با تولید و مصرف 314 و 280میلیون تن) و چین (به ترتیب با تولید و مصرف 193 و 188 میلیون تن) بزرگترین تولید کننده و مصرف کننده ذرت در سال 2011 بودند. بعد از آمریکا و چین، کشورهای برزیل (با70 میلیون تن)، اتحادیه اروپا (27 کشور، با 65 میلیون تن)، اکراین (با 23 میلیون تن)، هند (با 21 میلیون تن)، آرژانتین (با 21 میلیون تن)، مکزیک (با 19 میلیون تن)، آفریقای جنوبی (با 12 میلیون تن) و کانادا (با 11 میلیون تن)، بزرگترین تولید کنندگان ذرت بودند. همچنین، اتحادیه اروپا (با 27 کشور، 68 میلیون تن)، برزیل (با 54 میلیون تن) و مکزیک (با 30 میلیون تن) بزرگترین مصرف کننده ذرت بعد از آمریکا و چین بودند.
کشورهای آمریکا (با 41 میلیون تن)، برزیل (با 14 میلیون تن)، اکراین (با 14میلیون تن) وآرژانتین (با 13 میلیون تن) بزرگترین صادر کننده و کشورهای ژاپن (با 15 میلیون تن)، مکزیک (با 11 میلیون تن)، آفریقای جنوبی (با 7 میلیون تن) و اتحادیه اروپا (27کشور، با 6 میلیون تن) بزرگترین واردکنندگان ذرت در سال2011 بودند.
میانگین سه ساله تجاری (9- 2008 تا 11- 2010) و درصد سطح برداشت جهانی ذرت در کشورهای عمده (هزار هکتار)
میانگین سه ساله تجاری (9- 2008 تا 11- 2010) و درصد تولید جهانی ذرت در کشورهای عمده( هزارتن)
میانگین سه ساله تجاری (9- 2008 تا 11- 2010) و درصد صادرات جهانی ذرت در کشورهای عمده (هزار تن)
میانگین سه ساله تجاری (9- 2008 تا 11- 2010) و درصد صادرات واردات جهانی ذرت در کشورهای عمده(هزار تن)
میانگین سه ساله تجاری (9- 2008 تا11- 2010) و درصد مصرف جهانی ذرت در تغذیه دام و بقایای ذرت در کشورهای عمده (هزار تن)
میانگین سه ساله تجاری (2008 تا 11- 2010) و درصد جهانی ذرت در کشورهای عمده (هزار تن)